منیرالسادات طباطبایی زاده؛ علی اکبر کریمیان؛ محمد متینی زاده؛ محمد هادی راد؛ سید کاظم صباغ
چکیده
همزیستی قارچهای میکوریز آربسکولار با ریشۀ گیاهان نقش مهمی در پایداری و توسعۀ جوامع گیاهان داروئی در اکوسیستمهایی که فشارهای فیزیکی و اکولوژیک بر آنها حاکم است، دارد. در این بین گیاه کلپوره یکی از مهمترین گیاهان داروئی است که در این اکوسیستمها دیده میشود. در این مطالعه، بعد از شناسایی سه گونۀ قارچ میکوریز G. rosea، ...
بیشتر
همزیستی قارچهای میکوریز آربسکولار با ریشۀ گیاهان نقش مهمی در پایداری و توسعۀ جوامع گیاهان داروئی در اکوسیستمهایی که فشارهای فیزیکی و اکولوژیک بر آنها حاکم است، دارد. در این بین گیاه کلپوره یکی از مهمترین گیاهان داروئی است که در این اکوسیستمها دیده میشود. در این مطالعه، بعد از شناسایی سه گونۀ قارچ میکوریز G. rosea، S. constrictum، G. intraradices که در خاک ناحیۀ ریشۀ گیاه کلپوره در مرتع غالب بود، اقدام به تکثیر اسپورها به صورت مجزا و ترکیبی از قارچها شد. سپس اسپورهای تکثیر یافته با بذور گیاه کلپوره در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در محیط گلخانه تلقیح شدند که پس از پایان دورۀ رشد، از نظر ارتفاع ساقه اصلی بین تیمار قارچ G. intraradices و دیگر تیمارها اختلاف معنیداری وجود داشت. از نظر وزنتر و خشک اندام هوایی و وزن خشک ریشه نیزاختلاف معنیداری وجود داشت به طوری که بیشترین وزنتر و خشک اندام هوایی با (34/4 و61/1 گرم) و وزن خشک ریشه با (7/0گرم) مربوط به تیمار ترکیبی از قارچها بود که با دیگر تیمارها اختلاف معنیداری را نشان داد. همچنین تیمار ترکیبی از قارچها بیشترین غلظت کاروتنوئید با (32/7 درصد) را نیز به خود اختصاص داد. تمام تیمارهای قارچی نیز، غلظت کلروفیل a را نسبت به شاهد به طور معنیداری افزایش دادند. بدین ترتیب نتای بیانگر آثار مفید رابطۀ همزیستی میکوریزی در گیاه کلپوره است که در این بین استفاده از ترکیبی از این قارچها میتواند به مراتب تأثیر بیشتر و بهتری در بهبود شرایط رشد گیاه داشته باشد.
مریم ملک میرزایی؛ علی اکبر کریمیان
چکیده
بهرهبرداری و استحصال محصولات فرعی جنگلها و مراتع از دیرباز مورد توجه انسانها بوده است. امروزه نیز این محصولات نقشهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در کشورهای دارای اکوسیستمهای جنگلی و مرتعی ایفا میکنند، بهطوریکه نادیده گرفتن و عدم توجه به آن میتواند معضلاتی در سطح کلان کشورها به دنبال داشته باشد. هدف از مطالعۀ ...
بیشتر
بهرهبرداری و استحصال محصولات فرعی جنگلها و مراتع از دیرباز مورد توجه انسانها بوده است. امروزه نیز این محصولات نقشهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در کشورهای دارای اکوسیستمهای جنگلی و مرتعی ایفا میکنند، بهطوریکه نادیده گرفتن و عدم توجه به آن میتواند معضلاتی در سطح کلان کشورها به دنبال داشته باشد. هدف از مطالعۀ حاضر بررسی تأثیر بهرهبرداری بر تخریب جنگلها و مراتع بر اساس نگرش روستائیان میباشد. این تحقیق با استفاده از پرسشنامه به روش پیمایشی صورت گرفت و از شیوۀ نمونهگیری طبقهبندی شده با تخصیص متناسب برای جمعآوری اطلاعات استفاده شد. 384 پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفت. روایی ابزار تحقیق یعنی پرسشنامه، با استفاده از نظر متخصصین و کارشناسان مورد تأیید قرار گرفت و پایایی آن بر اساس آلفای کرونباخ 76/0 بهدست آمده است. جامعۀ آماری شامل تمام روستائیان بخش زرینآباد با جمعیت (6379) نفر و نمونۀ آماری بر اساس جدول مورگان 384 نفر بهدست آمد. نتایج نشان داد بین میزان برداشت محصولات فرعی و تخریب جنگلها و مراتع، رابطۀ مثبت و معنیداری وجود دارد (05/0 >P). همچنین نتایج نشان داد روستائیان نگرش مثبتی نسبت به تشکیل تعاونیهای مردمنهاد دارند. نتایج نشان داد تشکیل شرکتهای تعاونی بهرهبرداری، آموزش قبل از برداشت و نظارت کارشناسان در امر بهرهبرداری از محصولات فرعی جنگل و مرتع تأثیر معنیدار و مثبتی در کاهش تخریب این منابع دارد (05/0 >P). نتایج نیز نشان داد بین بهرهبرداری از محصولات فرعی جنگل و مرتع و درآمد و کاهش فقر از حد متوسط اختلاف معنیداری وجود دارد. با توجه به نیاز روستا نشینان جهت تأمین حداقلهای معیشت خود با استفاده از جنگل و مرتع در این زمینه نکتۀ اساسی نه جلوگیری از بهرهبرداری بلکه متوازن نمودن میزان بهرهبرداری از منابع با نظارت مستمر ارگانهای مرتبط و همچنین اقدام مؤثر در جهت تشکیل شرکتهای تعاونی بهرهبرداری از جنگل و مرتع زیر نظر ادارات مربوطه میباشد.
رویا وزیریان؛ علی اکبر کریمیان؛ علیرضا افشانی؛ محمد تقی دستورانی
چکیده
در مدیریت مشارکتی مناطق خشک، تحلیل روابط اجتماعی بین کشاورزان ضروری میباشد. هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی و تحلیل شبکۀ اجتماعی کشاورزان در پیوندهای اعتماد و مشارکت در فعالیتهای آبیاری، بازاریابی و کشت در سه روستای آریان، حارثآباد و رباط سرپوش واقع در منطقة سبزوار است. بدین منظور، ابتدا با استفاده از روشهای مطالعات کیفی ...
بیشتر
در مدیریت مشارکتی مناطق خشک، تحلیل روابط اجتماعی بین کشاورزان ضروری میباشد. هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی و تحلیل شبکۀ اجتماعی کشاورزان در پیوندهای اعتماد و مشارکت در فعالیتهای آبیاری، بازاریابی و کشت در سه روستای آریان، حارثآباد و رباط سرپوش واقع در منطقة سبزوار است. بدین منظور، ابتدا با استفاده از روشهای مطالعات کیفی رویکرد پیمایشی، روش مشاهدۀ مستقیم و مصاحبه، جامعۀ هدف شناسایی گردید. سپس بر اساس روش کمی تحلیل شبکه، چهار شاخص مهم تراکم، دوسویگی، انتقالپذیری و میانگین فاصلهۀ ژئودزیک در پیوندهای اعتماد و مشارکت در فعالیتهای کشاورزی در شبکۀ کشاورزان ارزیابی گردید. براساس نتایج میزان تراکم در چهار پیوند مورد بررسی، در روستای آریان بیش از سایر روستاها بوده که نشاندهندۀ انسجام اجتماعی بیشتر در این روستا میباشد. همچنین نتایج میزان شاخص دوسویگی و انتقال پذیری در پیوندهای مورد بررسی نشاندهندۀ تعادل، توازن و پایداری بیشتر شبکه در روستای آریان نسبت به سایر روستاها بوده، در نتیجه سرمایۀ اجتماعی در این روستا بیشتر است. نتایج میانگین فاصلۀ ژئودزیک نیز بیانگر مطلوبترین فاصلۀ ژئودزیک در بین کشاورزان در روستای آریان میباشد. افزایش انسجام، یگانگی و اتحاد در این روستاها، موجب افزایش سرعت گردش و تبادل اطلاعات و همچنین افزایش سرمایۀ اجتماعی در آنها خواهد گردید و هماهنگی و دسترسی افراد به یکدیگر با صرف هزینه و زمان کمتری موفق خواهد بود. بنابراین تقویت اعتماد و مشارکت اجتماعی جهت افزایش سرمایۀ اجتماعی و توانمندسازی جوامع محلی به عنوان یک ضرورت جهت مدیریت مشارکتی موفق در این مناطق الزامی است.
سمیه شریفی؛ فاطمه محمدزاده؛ علی اکبر کریمیان؛ سید حمید رضا میرقادری
چکیده
امروزه افزایش رشد جمعیت و نیاز به مواد غذایی باعث گردیده فشار بر عرصههای منابع طبیعی بهویژه در تبدیل این اراضی به اراضی کشاورزی، روزبهروز در حال افزایش است؛ بهطوریکه در بعضی مناطق، مردم مراتع شیبدار اطراف روستای خود را که شرایط بارندگی مناسبی دارد، تغییر داده و به دیمکاری میپردازند؛ همین عامل سبب تسریع تجزیه ماده آلی ...
بیشتر
امروزه افزایش رشد جمعیت و نیاز به مواد غذایی باعث گردیده فشار بر عرصههای منابع طبیعی بهویژه در تبدیل این اراضی به اراضی کشاورزی، روزبهروز در حال افزایش است؛ بهطوریکه در بعضی مناطق، مردم مراتع شیبدار اطراف روستای خود را که شرایط بارندگی مناسبی دارد، تغییر داده و به دیمکاری میپردازند؛ همین عامل سبب تسریع تجزیه ماده آلی و سایر ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک شده و بازدهی اراضی را تحت تأثیر قرار میدهد. دولت بهمنظور حفاظت خاک این مناطق اقدام به اجرای پروژههای آبخیزداری متعدد کرده که از یکی از این پروژهها، پروژه تبدیل اراضی دیم منطقه به باغات بادام میباشد. این پژوهش با هدف بررسی و مقایسه تأثیرات دیمزارها بر برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و ارزیابی اقتصادی اراضی دیم گندم و باغات بادام دیم انجامشده است. به همین منظور از سه کاربری مرتع، باغات دیم و دیمزار از دو عمق 30-0 و 60-30 سانتیمتری خاک و در 3 تکرار اقدام به نمونهگیری از خاک گردید. نتایج نشان داد که طرح تبدیل دیمزارهای کم بازده به باغات بادام دیم باعث بهبود میزان کیفیت خاک (حاصلخیزی) در این منطقه شده است. همچنین نتایج ارزیابی اقتصادی کاربریهای مختلف نشان داد که نسبت فایده به هزینه برای گندمکاری دیم 57/0 است؛ درحالیکه برای پروژه بادامکاری بین 2 تا 7/3 یعنی حدود 4 تا 7 برابر است. بنابراین پروژه بادامکاری دیم توان مالی روستائیان را افزایش داده است.